Od wieków ludzie bali się piorunów i ich potężnej mocy, która może zniszczyć budynki, zabić ludzi i zwierzęta. Dlatego już od czasów starożytnych naukowcy i wynalazcy próbowali stworzyć urządzenie, które uchroniłoby przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Jednym z najważniejszych wynalazków w tej dziedzinie jest piorunochron. Ale czym dokładnie jest piorunochron, jak działa i kto go wynalazł? W tym artykule odpowiemy na te pytania i przedstawimy historię oraz zasadę działania jednego z najważniejszych wynalazków w dziedzinie ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi.
Spis treści:
Piorunochron – co to jest?
Piorunochron to urządzenie lub system mający na celu ochronę budynków i innych konstrukcji przed skutkami wyładowań atmosferycznych.
Typowy piorunochron składa się z przewodzącej metalowej iglicy umieszczonej na szczycie budynku, która łączy się z metalowymi przewodami biegnącymi w dół po fasadzie budynku oraz metalową siecią uziemiającą w ziemi. Iglica przyciąga wyładowania atmosferyczne i kieruje je do ziemi, gdzie energia wyładowania zostaje rozproszona w sposób bezpieczny dla otoczenia.
Piorunochrony są ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa budynków i osób w nich przebywających podczas burz, ponieważ wyładowania atmosferyczne mogą powodować pożary, uszkodzenia strukturalne i inne niebezpieczne skutki.
Definicja według Wikipedii:
Instalacja odgromowa (z ang. LPS – Lightning Protection System, pop. piorunochron) – instalacja chroniąca obiekty przed porażeniami wynikłymi z wyładowań piorunowych.
Jak działa piorunochron?
Piorunochron działa poprzez przyciąganie wyładowania atmosferycznego i kierowanie go do ziemi, gdzie energia wyładowania zostaje rozproszona w sposób bezpieczny dla otoczenia.
Typowy piorunochron składa się z trzech głównych elementów: przewodzącej iglicy umieszczonej na szczycie budynku, przewodzących lin prowadzących w dół po fasadzie budynku oraz metalowej sieci uziemiającej w ziemi.

Podczas burzy, gdy na niebie pojawi się wyładowanie atmosferyczne, iglica piorunochronu zaczyna działać jak przewodnik dla prądu elektrycznego. Dzięki temu wyładowanie zostaje przyciągnięte do iglicy, a następnie przeprowadzone przez przewodzące liny biegnące w dół po fasadzie budynku.
Może cię zainteresować: Co przyciąga pioruny?
W celu zapewnienia bezpieczeństwa, przewodzące linie i sieć uziemiająca są mocno połączone z konstrukcją budynku oraz z ziemią, zapewniając łatwy przepływ prądu elektrycznego. Energia wyładowania jest następnie rozproszona w ziemi, gdzie ulega rozpraszaniu i staje się nieszkodliwa dla ludzi i zwierząt.
Warto zauważyć, że piorunochrony zapewniają ochronę przed wyładowaniami atmosferycznymi tylko w zakresie swojego działania, czyli na obszarze, na którym są zainstalowane. Z tego powodu, zaleca się instalowanie piorunochronów na wszystkich wysokich budynkach, w szczególności tych znajdujących się na terenach narażonych na silne burze.
Kto wynalazł piorunochron?
Piorunochron został wynaleziony przez amerykańskiego wynalazcę i naukowca, Benjamina Franklina w 1752 roku. Franklin eksperymentował z wyładowaniami atmosferycznymi i postanowił wykorzystać swoją wiedzę, aby opracować urządzenie, które chroniłoby ludzi i budynki przed skutkami piorunów.
Franklin zaproponował użycie metalowej iglicy, która była podłączona do przewodu uziemiającego, aby przyciągać wyładowania atmosferyczne i skierować je w bezpieczne miejsce. Pomysł ten był bardzo skuteczny i od tamtego czasu piorunochrony są powszechnie stosowane w celu ochrony budynków i innych konstrukcji przed skutkami wyładowań atmosferycznych.
Warto jednak zauważyć, że pomysł stworzenia urządzenia, które chroniłoby ludzi i budynki przed wyładowaniami atmosferycznymi, pojawił się już wcześniej, a pierwsze prymitywne piorunochrony zostały zbudowane przez różnych naukowców i wynalazców na przestrzeni wieków. Jednak to Franklin jest powszechnie uważany za twórcę nowoczesnego piorunochronu, który został opatentowany w 1782 roku.
Pierwszy piorunochron w Polsce
W 1783 roku w Rawiczu na budynku Ratusza prawdopodobnie zainstalowano pierwszy piorunochron w Polsce.
W Warszawie w czasach I Rzeczypospolitej Król Stanisław II August zaaranżował instalację „konduktorów” na Zamku Królewskim. Adam Tadeusz Naruszewicz uczcił to wydarzenie w swoim poemacie „Na piorunochron umieszczony na Zamku Warszawskim”. W 1784 roku ksiądz Józef Herman Osiński wydał pierwszy polski podręcznik elektrotechniki, „Sposób ubezpieczający życie i majątki od piorunów”, który zawierał instrukcje dotyczące montażu piorunochronów oraz ratowania poszkodowanych przez uderzenia piorunów.
Z czego składa się Instalacja odgromowa?
Instalacja odgromowa to złożony system, który składa się z kilku elementów zapewniających ochronę przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Oto podstawowe elementy, z których składa się typowa instalacja odgromowa:
- Przewodząca iglica (zwód) – jest to metalowy pręt umieszczony na szczycie budynku, który przyciąga wyładowanie atmosferyczne. Iglica zwykle wykonana jest z miedzi lub aluminium.
- Przewodzące linie (przewody odprowadzające) – przewodzące linie są metalowymi przewodami, które biegną w dół po fasadzie budynku i łączą iglicę z uziemieniem. Linie przewodzące wykonane są zwykle z miedzi lub aluminium, a ich grubość zależy od wielkości budynku i potencjalnego natężenia prądu.
- Przewody uziemiające – jest to metalowa siatka, która jest podłączona do przewodzących lin i wchodzi w kontakt z ziemią. Sieć uziemiająca zapewnia bezpieczny przepływ prądu elektrycznego do ziemi, rozpraszając energię wyładowania atmosferycznego i zapobiegając uszkodzeniom konstrukcji budynku.
- Uziomu, odprowadzającego ładunek elektryczny do metalowych części umieszczonych w gruncie.

Wszystkie te elementy są ściśle ze sobą powiązane i tworzą system, który jest zaprojektowany tak, aby zapewnić bezpieczeństwo przed skutkami wyładowań atmosferycznych.
Czy piorunochron jest obowiązkowy w każdym domu?
Zabezpieczenie swojego domu przed uderzeniami pioruna to nie tylko dobry pomysł, ale też często wymóg prawa budowlanego. Jeśli masz dom jednorodzinny, musisz wiedzieć, w jakich sytuacjach instalacja odgromowa jest wymagana. Prawo nakłada na właściciela domu obowiązek zainstalowania piorunochronu w trzech przypadkach.
- Dom ma powierzchnię powyżej 500 m² i jest wyższy niż 15 m.
- Dom został zbudowany z materiałów łatwopalnych, niezależnie od wysokości budynku.
- Wskaźniki zagrożenia piorunowego dla domu przekraczają określoną wartość, która jest obliczana zgodnie z normą PN/E05003/01.
Dlatego pamiętaj, aby upewnić się, że twój dom jest odpowiednio zabezpieczony przed skutkami uderzeń piorunów, aby uniknąć niepotrzebnych strat i zagrożeń dla twojego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa twojej rodziny.
Paragraf 53., punkt 2. Obwieszczenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jasno określa, że: „Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych.„
źródło: https://www.allianz.pl/pl_PL/poradniki/dom-i-mieszkanie/instalacja-odgromowa-kiedy-wymagana.html
Podsumowanie
- Piorunochron to urządzenie, które służy do ochrony budynków przed skutkami wyładowań atmosferycznych, takich jak pożary, uszkodzenia strukturalne i problemy z instalacjami elektrycznymi.
- Piorunochron działa poprzez przyciąganie uderzenia pioruna i kierowanie go bezpiecznie w kierunku ziemi, minimalizując skutki jego uderzenia.
- Wynalazcą piorunochronu był Benjamin Franklin, który przeprowadził pierwsze badania na temat elektrostatyki i wyładowań atmosferycznych w XVIII wieku.
- Instalacja piorunochronu jest wymagana przez prawo budowlane w przypadku domów o dużej powierzchni i wysokości oraz w przypadku budynków zbudowanych z materiałów łatwopalnych.
- Zamontowanie piorunochronu jest ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom budynku, ochrony budynku przed uszkodzeniami, przestrzegania przepisów prawa i zapewnienia spokoju umysłu mieszkańcom.