Niezależnie od tego, czy jedziesz na wakacje, czy może tylko wychodzisz na chwilę z domu – zawsze warto wiedzieć, jaka będzie pogoda. Zwłaszcza gdy w grę wchodzi zachmurzenie i bardzo często towarzyszące mu opady. Z pomocą przychodzi więc radar chmur. Przeczytaj i dowiedz się więcej o radarze chmur!
Czym jest radar chmur?
Najprościej mówiąc, radar chmur to mapa chmur online, która pokazuje aktualny stan zachmurzenia nad danym krajem lub regionem. Ponadto na mapie tej widać również wiele innych, cennych informacji – w tym m.in. kierunek wiatru, procentowe aktualne zachmurzenie nieba itd. Z pomocą radaru chmur można więc w łatwy sposób sprawdzić, gdzie będzie słonecznie, a w którym miejscu pojawią się chmury z deszczem, lub opady deszczu i śniegu. W dodatku udostępnione na nim pomiary można odtwarzać nie tylko w czasie rzeczywistym, ale i obserwować najbliższe godziny oraz, a nawet i dni. Dzięki temu można będzie sprawdzić pogodę i nie dać się zaskoczyć burzy z deszczem.
Jak działa radar chmur?
Radar chmur działa głównie w oparciu o efekt Dopplera. Jest to jedno z praw fizyki, które w XVIII wieku sformułował pracujący na dworze władcy Austrii – Christian Andreas Doppler. I tak oto efekt Dopplera mówi o tym, że fale zwiększają i zmniejszają swoją częstotliwości w zależności od położenia źródła. Tylko jak to się ma do radaru chmur?
Okazuje się, że radary chmur działają głównie dzięki detekcji fal. Zwłaszcza w radarze dopplerowskim, w którym dodatkowo do tej funkcji dodano także możliwość określania prędkości, z jaką chmury zbliżają się i oddalają od obiektu. To z kolei pozwala w precyzyjny sposób określić czas, w jaki chmury przybędą nad dany obszar. I to nawet w promieniu od 150 do 200 km.
Na podstawie uzyskanych danych powstaje mapa zachmurzenia, którą możemy śledzić online na telefonie lub komputerze.
Czy radar chmur jest dokładny?
Radar chmur jest bardzo precyzyjnym narzędziem. Składa się na to nie tylko możliwość rozpoznania chmur, jakie znajdują się w promieniu nawet 200 km. W dodatku pozwala on również prognozować pogodę i śledzić, jak zmieni się ona w najbliższym czasie. Wszystko dzięki temu, że radar chmur pozwala prześledzić zmiany, jakie zachodzą w atmosferze.
Ponadto urządzenie to potrafi również rozpoznać różne rodzaje chmur (np. niskie, burzowe itd.), co ma ogromny wpływ na to, jak zmieni się pogoda. Zmienia się ona bowiem w różny sposób – w zależności od tego, z jakim rodzajem chmur ma się do czynienia. To jednak jeszcze nie wszystko. W swoich pomiarach radary chmur uwzględniają także zjawiska takie jak mgła. Dzięki temu można uzyskać bardzo dokładną prognozę pogody, która sprawdzi się zarówno w ciągu kilku najbliższych godzin, jak i dni.
Jak powstają chmury?
Chmury powstają określonych warunkach – potrzeba do tego wody, która jest znana z tego, że może występować w różnych stanach skupienia. Proces powstawania chmur rozpoczyna się więc w momencie, gdy pod wpływem słońca dochodzi do ogrzania się powierzchni Ziemi – wód oraz lądów. Wysoka temperatura sprawia, że woda zgromadzona w zbiornikach wodnych zaczyna parować, przez co wędruje ku górze. Im wyżej wędruje ono do góry, tym bardziej ulega ochłodzeniu. Kiedy temperatura pary spada do zera, woda ponownie zmienia swój stan skupienia i staje się kryształkami lodu. Następnie kryształki te kondensują się, w efekcie czego powstają chmury.
Od czego zależy zachmurzenie?
Zachmurzenie to jedno z najczęściej występujących zjawisk pogodowych. Dlatego te, warto wiedzieć, co wpływa na jego powstawanie. Do najważniejszych z czynników należą:
- Układy baryczne;
- Masy powietrza;
- Fronty atmosferyczne.
To właśnie one wpływają na to, w jaki sposób dochodzi do cyrkulacji powietrza w skali globalnej – a wraz z nimi i chmur, które tworzą zachmurzenie oraz sprowadzają opady. Istotne da także czynniki lokalne, w tym m.in. bliskość zbiorników wodnych. To one bowiem są przyczyną powstawania chmur. Dlaczego?
Jest to spowodowany tym, że lekkie i cieplejsze powietrze, które kumuluje się nad lądem, jest cieplejsze. W przeciwieństwie do niego nad zbiornikami wodnymi unosi się chłodniejsze i cięższe powietrze, które osiada. W ten sposób zgromadzone nad lądem ciepłe powietrze zaczyna się przemieszczać, a wraz z nim i para wodna, która wynosi parę wodną coraz wyżej. Pochodząca z ewapotranspiracji roślin para dociera na wysokość, gdzie w trakcie procesu kondensacji łączy się wraz z parą wodną pochodząca znad zbiornika wodnego.
Tak oto dochodzi do powstania chmury, która następnie zaczyna się przemieszczać wraz z masami powietrza. W ten oto sposób powstaje wyż atmosferyczny, który dąży do wyrównania różnicy ciśnienia. W praktyce więc oznacza to, że chmury dostają się w stronę niżu atmosferycznego. To właśnie tam gromadzą się chmury, które są przyczyną zachmurzenia. W momencie, gdy naładowane różnymi ładunkami elektrostatycznymi chmury zderzą się, dochodzi do opadów deszczu, a nawet burz z piorunami.
Jak określa się stopień zachmurzenia nieba?
Nauka, która zajmuje się badaniem pogody i zjawisk meteorologicznych to meteorologia. Zajmuje się ona m.in. mierzeniem stopnia zachmurzenia, które określa się w tzw. oktach. Jeden oktant to ⅛ nieboskłonu. Tym samym więc ocenia się, w jakim stopniu niebo zostało przysłonięte chmurami. Po podzieleniu nieba na osiem części należy się więc przyjrzeć liczbie pól wypełnionych chmurami. Każde z nich jest równowartością 1 oktantu. Stworzona na tej podstawie 8-stopniowa skala wygląda więc tak:
Wyniki są zazwyczaj zaokrąglone do wyższej wartości, np. nieco ponad 2 oktanty oznacza 3 oktanty. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy obserwuje się więcej niż 7, ale mniej niż 8 oktantów – w tym przypadku liczba chmur jest zaokrąglana w dół do 7.
I tak na przykład:
- 0 – całkowity brak zachmurzenia;
- 1 – prawie bezchmurnie;
- 2 – mało chmur;
- 3 – zachmurzenie małe;
- 4 – zachmurzenie umiarkowane;
- 5 – pochmurnie;
- 6 – zachmurzenie duże;
- 7 – zachmurzenie prawie całkowite;
- 8 – zachmurzenie całkowite.
Ponadto często można spotkać się również z 9. stopniem zachmurzenia, które oznacza całkowite zasłonięcie nieba mgłą lub innymi zjawiskami meteorologicznymi. Niektórzy meteorologowie stosują również skalę dekanową (od 0 do 10). Natomiast do pomiarów stopnia zachmurzenia stosuje nefoskop, zamiennie określany jako nefometr.
Jakie są rodzaje chmur?
Na końcu warto również odpowiedzieć kilka słów o tym, jakie rodzaje chmur można spotkać nad Polską. Jak się bowiem okazuje, każdy kształt chmury odpowiada jej typologii. Pod tym względem wyróżnia sie więc:
- Chmury pierzaste (łac. Cirrus);
- Chmury pierzasto-warstwowe (łac.Cirrostratus);
- Chmury pierzasto-kłębiaste (łac. Cirrocumulus);
- Chmury średnio-warstwowe (łac. Altostratus);
- Chmury średnio-kłębiaste (łac. Altocumulus (Ac);
- Chmury warstwowe (łac. Stratus);
- Chmury kłębiasto-warstwowe (łac. Stratocumulus);
- Chmury warstwowo-deszczowe (łac. Nimbostratus);
- Chmury kłębiaste (łac. Cumulus);
- Chmury kłębiasto-deszczowe (łac. Cumulonimbus).
