Deszcz – jakie są jego rodzaje i jak powstaje?

Deszcz to jeden z najczęstszych i najważniejszych rodzajów opadów atmosferycznych, którego wpływ na nasze życie i środowisko jest nieoceniony. Każdy z nas z pewnością wie, co to jest deszcz, ale czy zdajemy sobie sprawę z jego różnych rodzajów i sposobu powstawania? W tym artykule przyjrzymy się bliżej deszczowi, jego różnym typom oraz temu, jak powstaje i wpływa na nasz świat.

Jakie są rodzaje deszczu?

Deszcz można sklasyfikować na kilka rodzajów. Pierwszym z nich są deszcze ciągłe. Są to opady deszczu trwające długo, bez przerw, przez minimum 6 godzin lub z bardzo krótkimi przerwami. Deszcze ciągłe są równomiernie intensywne, przekraczające wartość 0,5 mm na godzinę i obejmują duże obszary.

Drugim rodzajem są deszcze przelotne, nazywane potocznie ulewami. Są to zwykle krótkotrwałe opady o zmiennym, lecz intensywnym natężeniu, pochodzące z chmur kłębiastych deszczowych. Zazwyczaj towarzyszą im silne i porywiste wiatry, burze, błyskawice i grzmoty. Deszcze te są zwykle krótkotrwałe, ponieważ pochodzą z oddzielnych chmur lub z chmur występujących w wąskich strefach opadowych.

Deszcz można również podzielić na 3 kategorie ze względu na jego intensywność:

1. Opady lekkie – to opady, których intensywność wynosi poniżej 0,25 cm wody na godzinę. Są to zwykle delikatne opady, które nie wpływają znacznie na środowisko naturalne ani nie powodują większych problemów.
2. Opady umiarkowane – to opady o intensywności od 0,25 do 0,75 cm wody na godzinę. W porównaniu z opadami lekkimi, opady umiarkowane mogą powodować pewne problemy, takie jak podtopienia lub trudności w poruszaniu się po drogach.
3. Opady silne – to opady o intensywności powyżej 0,75 cm wody na godzinę. Są to intensywne opady deszczu, które mogą prowadzić do poważnych problemów, takich jak powodzie, osunięcia ziemi i zniszczenia infrastruktury. W niektórych przypadkach opady silne mogą nawet stanowić zagrożenie dla ludzkiego życia.

Inne określenia na padający deszcz

Różne potoczne określenia na padający deszcz to:

• Deszczyk – słaby opad deszczu, zwykle krótkotrwały i niewielki.
• Mżawka – opad bardzo drobnych kropelek wody, który jest bardziej skraplaniem niż deszczem.
• Kapuśniaczek – niewielki, przelotny deszczyk, który trwa zwykle krótko i jest zwykle słaby.
• Przelotny deszcz – krótki, przemijający opad deszczu.
• Ulewa – intensywny opad deszczu, który trwa zwykle dłużej i jest bardziej intensywny niż zwykły deszcz.
• Burza – opad deszczu towarzyszący burzy, zwykle silny i gwałtowny.
• Plucha – opad deszczu o niskiej intensywności, który trwa dłużej niż deszczyk.
• Oberwanie chmury – bardzo intensywny opad deszczu, który może prowadzić do podtopień i innych problemów.

Dodatkowe określenie:

• Zalew – opad deszczu o tak dużej intensywności, że prowadzi do powodzi i zalewania obszarów.

Jak powstaje deszcz?

Deszcz powstaje w wyniku cyrkulacji wody w atmosferze, która jest znana jako cykl hydrologiczny. Ogólnie rzecz biorąc, proces powstawania deszczu można opisać w następujących krokach:

1. Parowanie – proces, w którym energia słoneczna nagrzewa wodę na powierzchni ziemi, oceanach, rzekach i jeziorach, powodując parowanie wody i przemianę jej w parę wodną.
2. Kondensacja – proces, w którym para wodna zaczyna schładzać się w atmosferze i tworzy chmury. W górnych partiach atmosfery temperatura jest niższa, co powoduje skraplanie pary wodnej i tworzenie kropli wody.
3. Zbijanie się kropelek wody – w chmurach krople wody zaczynają zlewać się i rosną w rozmiarze, aż osiągną dostatecznie dużą masę, aby opaść na ziemię jako deszcz.
4. Opad deszczu – gdy krople wody osiągną dostatecznie dużą masę, zaczynają opadać na ziemię pod wpływem siły ciężkości. Ten proces nazywamy opadem deszczu.

Warto zauważyć, że proces ten jest złożony i zależy od wielu czynników, takich jak wilgotność atmosfery, temperatura, ciśnienie atmosferyczne i ruch powietrza. W każdym przypadku deszcz jest ważnym elementem cyklu wody na Ziemi i odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu życia na naszej planecie.

Z jakich chmur pada deszcz?

Deszcz pada z chmur o nazwie chmury deszczowe. Te chmury należą do grupy chmur opadowych, co oznacza, że produkują opady atmosferyczne w postaci deszczu, gradu, śniegu lub innych opadów.

Chmury deszczowe nazywane są też chmurami warstwowymi, ponieważ rozciągają się one poziomo i często są grube oraz ciężkie. Są to najczęściej chmury o kształcie kłaczkowatym lub łuszczycowatym, takie jak chmury altocumulus, nimbostratus, stratus oraz cumulonimbus.

Chmury altocumulus i stratus często przynoszą opady słabego deszczu lub mżawki, natomiast chmury nimbostratus i cumulonimbus towarzyszą silnym opadom deszczu lub burzom. W przypadku chmur cumulonimbus, opady mogą być bardzo intensywne i powodować powodzie lub inne klęski żywiołowe.

Co warto wiedzieć o deszczu? – 4 ciekawostki

Deszcz może mieć różne kolory – chociaż najczęściej widzimy deszcz jako przezroczystą wodę, opady deszczu mogą mieć różne kolory w zależności od składników chemicznych lub zanieczyszczeń, które zawierają. Na przykład, deszcz z zawartością dużych ilości pyłu lub pyłków może być żółty, a deszcz zawierający dużo wulkanicznej pyłu może być szary (zobacz nasz artykuł o kwaśnych deszczach).

Deszcz może być bardzo głośny – opady deszczu mogą wydawać bardzo różne dźwięki w zależności od intensywności i rodzaju opadu. Niektóre opady przelotne, takie jak ulewy, mogą wydawać bardzo głośne dźwięki uderzeń w powierzchnie, takie jak dachy, liście lub woda.

Deszcz może mieć różne kształty – chociaż większość deszczu występuje w postaci kropli, deszcz może mieć też inne kształty, takie jak krople w kształcie kuli, cylindra lub dysku. Istnieją także różne formy opadów, takie jak grad czy śnieg.
Deszcz jest ważnym źródłem wody pitnej – opady deszczu są jednym z głównych źródeł wody pitnej na świecie. Deszcz, który spada na ziemię, może wsiąkać w grunty i uzupełniać zasoby wody podziemnej, co jest szczególnie ważne w suchych regionach. Opady deszczu są również wykorzystywane do produkcji wody butelkowanej i innych produktów spożywczych.