Obłoki srebrzyste, zwane również nocnymi chmurami świetlistymi, to jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk atmosferycznych, które można podziwiać na nocnym niebie. Te eteryczne, srebrzystobiałe smugi pojawiają się wysoko w atmosferze i zachwycają swoim ulotnym pięknem. Są nie tylko widowiskowe, ale także pełne tajemnic, które fascynują zarówno naukowców, jak i miłośników astronomii.
Spis treści:
Czym są obłoki srebrzyste?
Obłoki srebrzyste, nazywane także chmurami mezosferycznymi, to wyjątkowe zjawisko atmosferyczne występujące w najwyższych warstwach naszej atmosfery – mezosferze, na wysokości około 75–85 km. Powstają z drobnych kryształków lodu, które osadzają się na pyłach kosmicznych lub cząstkach powstałych w wyniku wybuchów wulkanicznych (zobacz: aktywne wulkany). Dzięki temu są widoczne jako delikatne, srebrzyste smugi na nocnym niebie.
Definicja według wiki:
źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Ob%C5%82oki_srebrzyste
Obłoki srebrzyste – polarne chmury mezosferyczne, są rzadko obserwowanymi chmurami widzianymi w półzmroku przy zmierzchu lub świcie, kiedy słońce znajduje się 6-16° poniżej horyzontu.
Charakterystyczną cechą obłoków srebrzystych jest ich zdolność do odbijania światła słonecznego, nawet gdy Słońce znajduje się już poniżej horyzontu. To właśnie dzięki temu zjawisku lśnią na tle zmierzchowego lub nocnego nieba. Są widoczne głównie w rejonach umiarkowanych, między 50° a 65° szerokości geograficznej, i pojawiają się zazwyczaj w miesiącach letnich, gdy w mezosferze panują najniższe temperatury.
Obłoki srebrzyste to nie tylko wizualny fenomen – są także ważnym obiektem badań naukowych, ponieważ dostarczają informacji o warunkach w górnych warstwach atmosfery, a ich obserwacja pozwala śledzić zmiany klimatyczne i wpływ działalności człowieka na środowisko.
Kiedy i jak obserwować obłoki srebrzyste?
Obłoki srebrzyste to niezwykłe zjawisko, które można podziwiać w specyficznych warunkach. Najlepszy czas na ich obserwację przypada na miesiące letnie – od końca maja do połowy sierpnia – kiedy w mezosferze panują najniższe temperatury (zobacz: najzimniejsze miejsce na ziemi), sprzyjające ich powstawaniu. W tych miesiącach można je dostrzec na wysokości od 10 do 20 stopni nad horyzontem, tuż po zachodzie Słońca lub przed jego wschodem.
Do obserwacji warto wybrać miejsce z otwartym widokiem na północny horyzont, z dala od miejskich świateł, które mogą utrudniać dostrzeżenie delikatnych, świetlistych smug. Obłoki srebrzyste są widoczne na tle ciemniejącego nieba, gdy Słońce znajduje się około 6–16 stopni poniżej horyzontu. Nie potrzeba specjalistycznego sprzętu – wystarczy gołe oko lub lornetka, aby uchwycić ich ulotne piękno.
Warto także śledzić prognozy dotyczące aktywności obłoków srebrzystych, które są publikowane przez entuzjastów astronomii i naukowców. Obserwacje najlepiej planować w pogodne noce, gdy niebo jest wolne od chmur i zanieczyszczeń atmosferycznych. Ich widok to niezwykłe doświadczenie, które na długo pozostaje w pamięci!
Obłoki srebrzyste – historia obserwacji
Historia obserwacji obłoków srebrzystych sięga drugiej połowy XIX wieku. Pierwsze udokumentowane doniesienia o tym zjawisku pojawiły się w 1885 roku, zaledwie dwa lata po potężnej erupcji wulkanu Krakatau, która wyrzuciła ogromne ilości pyłów do atmosfery. Początkowo uważano, że te tajemnicze, świetliste chmury były bezpośrednio związane z wulkanicznym pyłem. Jednak z czasem, gdy zjawisko nadal obserwowano, stało się jasne, że jego źródło leży wyżej w atmosferze.
W XX wieku obłoki srebrzyste zaczęły przyciągać uwagę naukowców, którzy odkryli, że są to chmury tworzące się w mezosferze, na granicy z przestrzenią kosmiczną. Obserwacje prowadzone za pomocą teleskopów i satelitów, takich jak AIM (Aeronomy of Ice in the Mesosphere), pozwoliły lepiej zrozumieć ich budowę, skład i mechanizmy powstawania.
Ciekawostką jest, że obłoki srebrzyste były początkowo widywane tylko w rejonach bliżej biegunów, jednak w ostatnich dekadach zaczęto je obserwować także w niższych szerokościach geograficznych. Naukowcy łączą to z globalnymi zmianami klimatycznymi, które wpływają na temperaturę i wilgotność w górnych warstwach atmosfery.
Dziś obłoki srebrzyste są nie tylko przedmiotem badań naukowych, ale także zjawiskiem, które zachwyca miłośników astronomii na całym świecie. Dzięki rozwojowi technologii ich obserwacja i dokumentowanie stały się dostępne niemal dla każdego, kto zechce spojrzeć w odpowiednim momencie na północne niebo.
Jak rozpoznać chmury srebrzyste?
Te niezwykłe chmury wyróżniają się swoim charakterystycznym wyglądem i warunkami pojawiania się. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci je zidentyfikować:
- Czas i miejsce – obłoki srebrzyste pojawiają się późnym wieczorem lub wczesnym rankiem, gdy Słońce znajduje się około 6–16 stopni poniżej horyzontu. Najczęściej można je zobaczyć na północnym horyzoncie, a najlepszym okresem do ich obserwacji są miesiące letnie (maj–sierpień).
- Wysokość i lokalizacja – Są to najwyżej położone chmury w atmosferze, widoczne na wysokości około 75–85 km. W przeciwieństwie do zwykłych chmur troposferycznych, obłoki srebrzyste znajdują się dużo wyżej i świecą na tle ciemniejącego lub już ciemnego nieba.
- Wygląd – obłoki srebrzyste mają delikatny, perłowy połysk i srebrzysto-błękitny kolor. Mogą tworzyć różnorodne formy – od drobnych, falistych smug, przez wzory przypominające prążki lub sieć, aż po szerokie pasma pokrywające część nieba. Ich struktura jest zazwyczaj bardzo delikatna i wyraźnie różni się od chmur troposferycznych, które w nocy są ciemne.
- Światło i intensywność – są widoczne dzięki odbijaniu światła słonecznego, dlatego mają świetlisty charakter nawet wtedy, gdy reszta nieba jest już pogrążona w ciemności. Ich intensywność może zmieniać się w trakcie obserwacji – od subtelnych, niemal niewidocznych po bardzo wyraźne i kontrastowe.
- Sprzęt i warunki – chociaż obłoki srebrzyste można łatwo dostrzec gołym okiem, użycie lornetki pomoże Ci lepiej dostrzec ich szczegóły i strukturę. Dobre warunki do obserwacji to bezchmurna noc i ciemne miejsce z dala od świateł miejskich.
Jeśli widzisz jasne, delikatne smugi na północnym niebie, gdy wszystkie inne chmury są już ciemne, istnieje duże prawdopodobieństwo, że masz do czynienia z obłokami srebrzystymi.
Podsumowanie
- Obłoki srebrzyste to wyjątkowe chmury mezosferyczne, widoczne na wysokości około 75–85 km, składające się z kryształków lodu osadzonych na pyłach kosmicznych lub atmosferycznych.
- Powstają w specyficznych warunkach, gdy temperatura w mezosferze jest wyjątkowo niska, co najczęściej zdarza się w miesiącach letnich.
- Obserwacje najlepiej prowadzić późnym wieczorem lub wczesnym rankiem, gdy Słońce znajduje się tuż poniżej horyzontu, a obłoki odbijają jego światło.
- Są widoczne na północnym horyzoncie, szczególnie w szerokościach geograficznych od 50° do 65°.
- Charakterystyczne cechy to srebrzysty, perłowy blask oraz delikatna, falista struktura, różniąca się od zwykłych chmur troposferycznych.
- Historia obserwacji sięga 1885 roku, a ich badania pomagają lepiej zrozumieć procesy zachodzące w górnych warstwach atmosfery oraz śledzić zmiany klimatyczne.
- Obserwacje nie wymagają specjalistycznego sprzętu, choć lornetka może pomóc dostrzec szczegóły. Ważne jest, aby obserwować z miejsca z dala od miejskich świateł.
